در این مقاله قصد داریم درباره علت بیش فعالی در بزرگسالان بحث کنیم. بیش فعالی بزرگسالان، یکی از مسائل رایج در جوامع مدرن است و در هر سنی میتواند رخ دهد. اما چرا برخی افراد بیش فعال هستند؟ آیا این ویژگی فقط به دلیل علت ژنتیکی است؟ یا عوامل محیطی نیز جزو دلایل بیش فعالی بزرگسالان هستند؟ در ادامه، به بررسی علل بیش فعالی در بزرگسالان پرداخته و به برخی از نکات جالب در این زمینه اشاره خواهیم کرد.
اگر به دنبال مشاوره و درمان بیش فعالی در بزرگسالان هستید میتوانید در هر ساعت از شبانه روز با شماره 09212014880 تماس بگیرید و از خدمات مشاوره بیش فعالی (حضوری، تلفنی، آنلاین) مرکز مشاوره دکترسلام استفاده کنید.
مطالعه این مطلب توصیه میشود: 17 علائم بیش فعالی بزرگسالان
1. عوامل ژنتیکی
تحقیقات نشان می‌دهد که وراثت میتواند یک علت بیش فعالی بزرگسالان باشد. افرادی که یکی از اعضای خانواده، والدین یا خواهران و برادرانی با این اختلال داشته باشند، احتمال بروز ییش فعالی بیشتری دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ژن‌های مختلفی که در سیستم عصبی مرتبط با تنظیم سطح دوپامین (یک نوترانسمیتر) نقش دارند، ممکن است در بروز ییش فعالی نقش داشته باشند. همچنین، ژنتیک میتواند تأثیری در پاسخ به درمان‌ها و داروهای مربوط به ییش فعالی داشته باشد.
با این حال، مهم است به یاد داشته باشید که عوامل ژنتیکی تنها علت بیش فعالی در بزرگسالان نیستند و عوامل محیطی نیز نقش مهمی در این اختلال دارند. مثلاً عوامل محیطی مانند مصرف مواد مخدر، مشکلات خانوادگی، نقص توجه از نظر والدین و عدم تمرکز مدرسه نیز می‌توانند عواملی باشند که بروز ییش فعالی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
2. اختلالات بالینی
اختلالات روانی می‌توانند یک علت بیش فعالی بزرگسالی باشند. اختلال‌های روانی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد شخصیت و روحیه فرد داشته باشند و در نتیجه، می‌توانند به افزایش سطح فعالیت و بی‌قراری در بزرگسالان منجر شوند.
برای مثال، اختلالات اضطرابی می‌توانند نقشی در فعالیت بیش از حد داشته باشند. افراد مبتلا به اختلال اضطراب عمومی ممکن است به طور مداوم احساس نگرانی یا تنش کنند که این میتواند به صورت فعالیت‌های فیزیکی بیش از حد ظاهر شود. این فعالیت‌ها ممکن است به عنوان یک راه برای مقابله با اضطراب انجام شوند.
همچنین اختلالات دیگری مانند اختلال دوقطبی و اختلالات شخصیت نیز ممکن است با دوره‌هایی از فعالیت شدید یا بی‌ثباتی هیجانی همراه باشند که می‌توانند در رفتارهای بیش فعالیتی بروز پیدا کنند.
مطالعه این مطلب توصیه میشود: راه های درمان بیش فعالی در بزرگسالان
3. عوامل شخصیتی
عوامل شخصیتی به عواملی اشاره دارند که در جایگاهی مانند نشاط، انگیزه، تمایل به ریسک، و رفتارهای هیجانی تأثیرگذار هستند. در ادامه، به برخی از عوامل شخصیتی که ممکن است علت بیش فعالی در بزرگسالان باشند، می‌پردازیم:
- اهمال‌کاری شخصیتی: افرادی که به طور عمومی اهمال‌کار هستند، ممکن است برای جبران نیاز به انجام فعالیت‌های بیشتر و ایجاد هیجان جستجو کنند. این میتواند منجر به ییش فعالی شود.
- نشاط بالا: افرادی که دارای نشاط بالایی هستند، به طور طبیعی تمایل دارند فعالیت‌های بیشتری را انجام دهند و احتمال ییش فعالی در آنها بیشتر است.
- تمایل به ریسک: افرادی که تمایل به ریسک بالایی دارند، ممکن است به دنبال فعالیت‌های هیجان‌انگیز و ماجراجویانه باشند. این رفتار میتواند به ییش فعالی منجر شود.
- انگیزه بالا: افرادی که انگیزه بالایی دارند، به طور طبیعی تمایل دارند به دستیابی به اهداف بیشتر و انجام فعالیت‌های بیشتر باشند. این میتواند باعث ییش فعالی در بزرگسالان شود.
- عدم تعادل هیجانی: برخی از افراد ممکن است دچار عدم تعادل هیجانی باشند که به شدت تأثیرگذار بر رفتارشان است. این افراد ممکن است تمایل داشته باشند به انجام فعالیت‌های بیش از حد، که میتواند به ییش فعالی منجر شود.
مطالعه این مطلب توصیه میشود: ارتباط با دکتر درمان بیش فعالی
4. مصرف مواد محرک
مصرف مواد محرک میتواند به دو شکل اتفاق بیفتد: مصرف غیرپزشکی و مصرف پزشکی. مصرف غیرپزشکی مواد محرک معمولاً به منظور تجربه‌ی اثرات مثبت آنها انجام میشود، اما مصرف پزشکی مواد محرک به دستور پزشک برای درمان بیماری‌ها صورت میگیرد. در هر دو مورد، مواد محرک می‌توانند تأثیرات نامطلوبی روی سیستم عصبی داشته باشند که ممکن است باعث ایجاد ییش فعالی در بزرگسالان شوند.
برخی از مواد محرک معروف شامل مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین، مواد محرک قانونی مانند کافئین و نیکوتین، و داروهای تجویزی مانند متیل‌فنیداتین هستند. این مواد به طور مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارند و باعث افزایش سطح هورمون‌های مهم مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین در مغز می‌شوند. این افزایش هورمون‌ها میتواند به عنوان یکی از دلایل ایجاد ییش فعالی در بزرگسالان عمل کند.
مصرف بلند مدت و مکرر مواد محرک ممکن است منجر به تغییرات شیمیایی در مغز شود و باعث توانایی ارتباطی نواحی مختلف مغز شود. این موضوع میتواند در مدت طولانی منجر به اختلال در کنترل عاطفی و رفتاری شود و علتی برای ییش فعالی در بزرگسالان باشد.
مطالعه این مطلب توصیه میشود: ازدواج با فرد بیش فعالی از نظر روانشناسی
5. بیماری های عصبی
اما آیا بیماری های عصبی می‌توانند علت ADHD در بزرگسالان باشند؟ برخی از بیماری های عصبی ممکن است با اختلالات ADHD در ارتباط باشند. به طور کلی، وجود بیماری های عصبی ممکن است علل شباهت‌هایی با ADHD داشته باشد و حتی برخی از علایم آن را تقلید کنند. در ادامه به برخی از بیماری های عصبی که می‌توانند با ADHD در ارتباط باشند، اشاره خواهیم کرد:
- بیماری صرع: برخی افراد مبتلا به صرع ممکن است همچنین علائم نقص توجه و بیش‌فعالی شوند. علت این ارتباط هنوز مشخص نیست، اما برخی فرضیات اشاره میکنند که مشکلات شیمیایی و ساختاری در مغز ممکن است به هر دو بیماری مرتبط باشند. علاوه بر این، برخی از داروهای ضدصرع نیز ممکن است تأثیری بر روی سیستم عصبی داشته باشند که میتواند به افزایش علایم ADHD منجر شود.
- بیماری پارکینسون: چندین مطالعه نشان داده است که بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار مشکلات توجه و اختلالات شناختی شوند که شباهت‌هایی با ADHD دارند.
- اختلال طیف اوتیسم (ASD): در برخی از موارد، افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نیز می‌توانند علایم ADHD را نشان دهند. این دو اختلال معمولاً با هم همراه هستند و ممکن است علت‌های مشترکی داشته باشند.
با این حال، باید توجه داشت که این تنها چند نمونه از بیماری های عصبی هستند که می‌توانند با ADHD در ارتباط باشند و هر بیماری عصبی ممکن است علت‌ها و تأثیرات متفاوتی داشته باشد.
مطالعه این مطلب توصیه میشود: مشاوره روانشناسی آنلاین
6. مصرف مواد مخدر و الکل
مصرف مواد مخدر و الکل میتواند بر روی سلامتی و رفتار افراد تأثیر گذار باشد و در برخی موارد میتواند دلیل بیش فعالی در بزرگسالان باشد. به طور کلی، مصرف مواد مخدر و الکل میتواند عوامل متعددی را در تحریک ییش فعالی در بزرگسالان ایجاد کند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- تغییرات شیمیایی در مغز: مصرف مواد مخدر میتواند ساختار شیمیایی مغز را تغییر داده و باعث تأثیرات نامطلوبی بر روی فعالیت عصبی شود که میتواند به ییش فعالی منجر شود.
- کاهش توانایی تمرکز و کنترل: مواد مخدر و الکل می‌توانند توانایی تمرکز و کنترل فرد را کاهش دهند که ممکن است باعث افزایش فعالیت و عصبی شدن شود.
- افزایش ریسک رفتارهای خطرناک: مصرف مواد مخدر و الکل میتواند باعث شود که افراد ریسک بیشتری را بپذیرند و رفتارهای خطرناک انجام دهند.
- اختلال در خواب و استراحت: مصرف مواد مخدر و الکل میتواند باعث اختلال در الگوی خواب و استراحت شود. این موضوع میتواند باعث افزایش خستگی و کاهش توانایی برای انجام وظایف روزمره شود و در نتیجه به ییش فعالی منجر شود.
- مشکلات روابط اجتماعی: مصرف مواد مخدر و الکل میتواند باعث مشکلات در روابط اجتماعی شود. افراد ممکن است به علت مصرف مواد، تغییرات در رفتار و شخصیت خود داشته باشند که ممکن است باعث بروز مشکلات و درگیری‌های اجتماعی شود.
- اثرات جسمی: مصرف مواد مخدر و الکل میتواند به مشکلات جسمی مانند کاهش سیستم ایمنی، اختلال در عملکرد کبد و مشکلات قلبی منجر شود. این مشکلات جسمی می‌توانند باعث افزایش استرس و اضطراب شوند که به ییش فعالی منجر میشود.
7. عوامل محیطی
ADHD یا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی، یک اختلال رفتاری است که میتواند در بزرگسالان نیز وجود داشته باشد. در حالت عادی، عوامل ژنتیکی، ساختار مغز و محیطی باعث بروز ADHD می‌شوند. حالا اگر می‌خواهیم عوامل محیطی را بعنوان علت بیش فعالی بزرگسالان بررسی کنیم، باید توجه کنیم که تاکنون دلیل دقیق بروز ADHD مشخص نشده است ولی برخی عوامل محیطی می‌توانند بر این اختلال تأثیر بگذارند. البته قابل ذکر است که عوامل محیطی تنها عامل بروز ADHD نیستند و جهت تشخیص دقیق نیاز به ارزیابی بیشتر دارد.
یکی از عوامل محیطی که ممکن است باعث بروز ADHD در بزرگسالان شوند، شامل عوامل زیست‌محیطی مانند آلودگی هوا، مواد شیمیایی مضر موجود در محیط کار، تغذیه نامناسب و نقص ویتامین ها و مواد معدنی می‌شوند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مواد مانند رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی نیز میتواند اختلال توجه و بیش فعالی را تشدید کند.
همچنین، عوامل محیطی اجتماعی مانند محدودیت‌های اجتماعی، استرس، ناتوانی در مدیریت زمان و نقص دانش و مهارت‌های ارتباطی نیز می‌توانند بر بروز ADHD تأثیرگذار باشند.
8. عدم تعادل شیمیایی مغز
عدم تعادل شیمیایی مغز میتواند به نقص در عملکرد عصبی و شیمیایی مغز منجر شود. در مورد دلایل بیش فعالی در بزرگسالان، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که نواحی خاصی از مغز افراد مبتلا به ADHD تغییراتی دارند. به طور کلی، در افراد با ADHD، سطح مواد شیمیایی مغزی مثل دوپامین و نوراپی‌نفرین کاهش می‌یابد ولی سطح سروتونین ممکن است افزایش یابد.
دوپامین یک نوترانسمیتر است که در کنترل توجه، تمرکز و عملکرد اجرایی نقش دارد. در بیماران ADHD، سطح دوپامین ممکن است کمتر از حالت طبیعی باشد یا با سیستم عصبی دریافت و پردازش آن مشکلی وجود داشته باشد. این مشکلات میتواند باعث کاهش توجه و افزایش بیش‌فعالی در بیماران ADHD شود.
نوراپی‌نفرین نیز یک نوترانسمیتر است که نقش مهمی در کنترل استرس، هیجان و انگیزش دارد. در بعضی از بیماران ADHD، سطح نوراپی‌نفرین ممکن است کاهش یابد، که میتواند به علائمی نظیر کمبود انگیزه، کاهش انرژی و مشکلات هیجانی منجر شود.
تغییرات شیمیایی مغزی در ADHD هنوز به طور کامل مشخص نشده است و تحقیقات بیشتری نیاز دارد تا بتوانیم فهم بهتری از این موضوع داشته باشیم. با این حال، دانشمندان و پژوهشگران در حال بررسی رابطه بین تغییرات شیمیایی مغزی و علائم ADHD در بزرگسالان هستند.
9. ساعات کاری طولانی و فشرده
ADHD ممکن است در بزرگسالان که در محیط‌های کاری فشرده و پر استرس فعالیت میکنند، بیشتر دیده شود. ساعات کاری طولانی و فشرده معمولاً شامل فشارهای زیاد، تنش‌های مداوم و نیاز به تمرکز بالا است که ممکن است بر روی سیستم عصبی فرد تأثیر منفی بگذارد.
تحقیقات نشان داده‌اند که ساعات کاری طولانی و فشرده میتواند عواملی مهم در تشدید علائم ADHD در بزرگسالان باشد. برخی از دلایل احتمالی بیش فعالی در بزرگسالان، شامل زمان محدود برای استراحت و تفریح، کاهش خواب، ناهنجاری‌های غذایی و عدم توازن کار-زندگی هستند که ممکن است به افزایش علائم ADHD در بزرگسالان کمک کنند.
11. عوارض برخی از داروها
برخی داروها، به خصوص داروهای مصرف شده برای درمان اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب، عوارض جانبی مانند نقص توجه و بیش‌فعالی را در بزرگسالان ایجاد میکنند. این داروها ممکن است باعث تغییر در سطح نوروترانسمیترها در مغز شوند و عوارض ناخواسته‌ای مانند تحریک سیستم عصبی مرکزی را به همراه داشته باشند.
به عنوان مثال، برخی داروهای استیمولانت مانند متیل‌فنیدات (معروف به نام ریتالین) که برای درمان ADHD استفاده می‌شوند، ممکن است عوارض جانبی مانند افزایش توجه، اضطراب و بیش‌فعالی در بزرگسالان ایجاد کنند. همچنین، برخی داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب مانند سرترالین و فلوکستین نیز ممکن است عوارض جانبی مشابه را داشته باشند.