کمک به دیگران اغلب نشانه سخاوت و منشأ رضایت اخلاقی است. با این حال برخی از افراد زندگی خود را تنها بر این اساس بنا می کنند و خود را فدای کمک به دیگران میکنند. در ظاهر، طرحواره ایثار گری افراطی می تواند مفهوم مثبتی داشته باشد. با این حال وقتی در مورد آن و انگیزه‌های اساسی و تأثیر آن بر دیگران بیشتر بدانید، واضح است که الگوی رفتاری طرحواره ایثار را میتوان نوعی از اختلال شخصیت دانست.
طرحواره ايثار به عنوان ساختار روان‌شناختی خود، باعث میشود فرد نیاز به نجات افراد دیگر را احساس کند. این شخص تمایل زیادی به جستجوی افرادی دارد که به شدت به کمک نیاز دارند و به آنها کمک می کند و اغلب نیازهای خود را فدای آن افراد می کنند.
در واقع کمک و فداکاری مداوم برای دیگران می‌تواند باعث شود که احساس کنید که دیگران به کمک شما عادت کرده‌اند. همانطور که در بالا توضیح داده شد، به دلیل انرژی که برای کمک به دیگران صرف می کنید، می تواند باعث خستگی شما شود .
برای غلبه بر طرح واره ایثار، اذعان به این واقعیت که فرد با نوعی اختلال روانی مواجه است، می تواند به عنوان پله ای برای متوقف کردن این رفتار عمل کند. برای درمان و جلوگیری از پیشرفت این اختلال میتوانید با درمانگران کلینیک ذکترسلام بصورت مشاوره روانشناسی تلفنی و حضوری صحبت کنید. بدانید ریشه یابی و کشف تجربیاتی از گذشته شما که ممکن است به این مشکلات منجر شده باشد، ممکن است مفید باشد.
طرحواره ایثار چیست؟ وسواس کمک به دیگران
در موضوع طرحواره ایثار چیست، باور زیربنایی این افراد این است که این یک کار شریف است. آنها معتقدند که به نوعی بهتر یا مهربانتر از دیگران هستند زیرا همیشه به مردم کمک می کنند بدون اینکه انتظاری در عوض داشته باشند.
به طور کلی فردی که حاضر است از حقوق یا خواسته های طبیعی خود در زندگی چشم پوشی کند، به عنوان فردی فداکار شناخته می شود. کودکی را تصور کنید که به دیگران خدمت می کند و هر کاری که دیگران به او می گویند انجام می دهد. او باید تلاش کند تا دیگران را راضی کند یا آنها را راضی کند حتی اگر چیزی خلاف میل او باشد. اگر به کسی «نه» بگوید یا کارش را انجام ندهد، به شدت احساس گناه می کند و خود را سرزنش می کند.
کودک در بزرگسالی نمونه ای از طرحواره ایثار را ایجاد می کند و هر کاری می کند تا اطرافیانش یا روان خودش را خوشحال کند، حتی اگر آسیب دیده باشد. به طور کلی راهبرد طرحواره ایثار و وسواس کمک به دیگران را می توان اینگونه تعریف کرد: «هرگونه وسواس کمک به دیگران که باعث میشود فرد زندگی خود را برای کمک به دیگران مختل کند و به نوعی اعتیاد به کمک کردن پیدا کند را طرحواره ایثار و اطاعت از تمایلات فداکارانه برای کمک به دیگران می گویند.
علائم افراد دارای طرحواره ايثار و اطاعت
بصورت کلی افرادی که اختلالی در طرحواره ایثار و اطاعت دارند، میتوانند یک یا چند مورد از علائم زیر را در شخصیت خود احساس کنند:
- ممکن است آنها از نظر مالی دچار مشکل شوند زیرا تمام و بخش بزرگی از دارایی خود را وقف کمک به دیگران میکنند
- ویژگی خاص و مهم این افراد این است که نیازهای خود را فدای نیازهای دیگران می کنند. درواقع نیازهای زندگی و آرامش روانی خود را فدای نیازهای دیگران می کنند
- انتظار نابجا برای درک شدن دارند و بصورت حق به جانب فکر میکنند آنها هستند که برخلاف میلیاردها انسان درست فکر میکنند
- علائم روانی طرحواره ایثار و اطاعت در بیماران مبتلا، به صورت سردرد، درد شکم، خستگی کبودی، بدن درد و غیره ظاهر می شود. این افراد به قدری نگران برآوردن نیازهای دیگران هستند که ممکن است استرس بالایی را تجربه کنند
- این افراد اگر مدتی را برای وقف خود و کمک به دیگران اختصاص ندهند، احساس گناه و خودخواهی می کنند
- بیش از حد نسبت به دیگران احساس مسئولیت میکنند و به دیگران احسان می کند.
- اگر در اوج کار و خستگی وقتی کسی درخواستی میکند نمی توانند پاسخ منفی برای کمک کردن بدهند
- در حالی که خودشان چنین موقعیت هایی را ایجاد می کنند، بسیاری از آنها احساس می کنند که دیگران از آنها سوء استفاده می کنند
- این افراد نسبت به درد و رنج دیگران بسیار حساس هستند و انگیزه بالایی برای تسکین درد و رنج دیگران دارند
- افرادی که طرحواره ایثار و اطاعت دارند بر این باورند که هرکسی که با آنها در تماس است نیاز به کمک دارد
- بیماران دارای طرحواره ایثار انتظار ندارند دیگران محبت آنها را جبران کنند. اما در عین حال اگر عشقشان بی نتیجه بماند ناراحت می شوند
- بیماران دارای سیستم خودمختار معتقدند که حق انتخاب دارند و می خواهند دیگران را دوست داشته باشند یا نیازهای خود را برآورده کنند
درمان طرحواره ایثار چگونه است؟
چه راهکارهایی برای دوری از تله طرح واره ایثار در زندگی خود وجود دارد؟ یکی از مهم ترین گزینه های درمانی برای درمان طرحواره ایثار، روان درمانی است. به این ترتیب می توانید در جلسات درمانی خود به ریشه مشکلات خود برسید و با یادگیری راهکارها و ارتقای مهارت های ارتباطی خود به خوبی در روند بهبودی پیش بروید. به یاد داشته باشید که تنها یک روانشناس و مددکار با تجربه و متخصص در طرحواره درمانی می تواند ریشه مشکلات شما را بیابد و آنها را درمان کند. همچنین به همین دلیل صبور بودن در طول مسیر و نظارت منظم بر جلسات بسیار مهم است.
- احساسات را با دوستان، خانواده و یا همکاران خود بررسی کنید و اگر اغلب آنها از رفتار شما نقد کردند بدانید یک اختلال جدی در سازمان فکری خود دارید.
- برای دریافت یک ارزیابی عینی از مشکل بین فردی خود، از یک درمانگر یا روانشناس کمک بگیرید.
- از خود بپرسید ترس شما از کمک نکردن چیست؟ آیا این که روان و آرامش خود را مختل کنید یعنی انسان خوبی هستم؟
- بدانید هر مشکلی درمان خاص خود را دارد و حتی اگر در برخی موارد به طور کامل حل نشود، به خوبی کنترل می شود و علائم آزاردهنده آن کاهش می یابد.
- وقتی طرحواره ای فداکارانه در درون خود دارید، ناخودآگاه تمایل بیشتری به گوش دادن به صحبت ها و درد دل های دیگران پیدا می کنید و به ندرت در مورد مسائلی که با آن ها سر و کار دارید صحبت می کنید. یکی از مؤثرترین راه‌ها برای بهبود و کنترل این طرحواره، صحبت با افراد ایمن و مطمئن در مورد خودتان یا مشکلاتتان است.
- فردی که توانایی نه گفتن را ندارد و مشغول برآورده کردن همه آرزوها و انتظارات است، باید اگر با این مشکل مواجه شد، «نه» گفتن را به موقعیت ها و مشکلاتی که نمی خواهد تمرین کند.
جمع بندی: طرحواره ایثار گری افراطی
طرحواره ایثار گری افراطی یکی از تله ها و نقشه هایی است که در ذهن برخی افراد وجود دارد. در طرحواره ایثار گری افراطی، افراد مبتلا همیشه می خواهند به نیازهای دیگران توجه کنند و خود را فدای دیگران کنند. در واقع کسانی که در دام طرحواره ایثار گری افراطی گرفتار شده‌اند، یک نوع اختلال و وسواس کمک به دیگران دارند.
از خود گذشتگی معمولاً به معنای فداکاری برای کمک به دیگران برای برآوردن نیازها و خواسته های خود است. حالا وقتی چنین رفتاری افراطی و افراطی می شود، به این معناست پای یک اختلال روانی و طرحواره ایثار گری افراطی در میان است.
ما نمی‌توانیم هر فردی را که کمک به دیگران و فداکاری را انتخاب میکند، بیمار بدانیم. افراد مبتلا به اختلال در طرحواره ایثار گری افراطی، زندگی خود را مختل برای کمک به دیگران کرده اند و اگر از خود گذشتگی نکند احساس گناه می کنند و از سوی دیگر برای برآوردن آسایتش و سلامت روان خود تلاش خاصی نمی کند. در واقع این افراد بر این باورند که همه انسانها باید مثل آنها زندگی خود را فدای این نتایج این وسواس کنند.
برای درمان اختلال طرحواره ایثار گری افراطی میتوانید با شماره تماس 02125917355 و شماره واتساپ 09212014880 در ارتباط باشید. درمانگران کلینیک روانشناسی دکترسلام میتوانند به شما در درمان این اختلال کمک کنند.