بحث مرگ اغلب موضوعی دشوار است که با کودکان صحبت می شود. پرداختن به موضوع مرگ با کودکان اغلب برای والدین یا بزرگسالانی که لزوما نمی دانند چگونه آن را انجام دهند، کار سختی است. چه بگوییم و چگونه با یک کودک این کار را انجام دهیم؟ اگر در مورد مسائل مربوط به کودک و تربیت او نگران هستید، میتوانید با روانشناسان کودک در کلینیک ما بصورت مشاوره روانشناسی تلفنی یا حضوری در ارتباط باشید.
مفهوم مرگ برای کودکان
تبیین مفهوم مرگ برای کودکان یکی از سخت ترین و دردناک ترین کارهای والدین است. بسیاری از والدین نمی دانند چگونه به سؤالات فرزندان خود در مورد مفهوم مرگ برای کودکان پاسخ دهند. کنجکاوی کودکان در مورد موضوعات جدید و ناآشنا برای آنها طبیعی است و کنجکاوی در مورد مرگ به طور طبیعی با کنجکاوی های دیگر همراه است. بنابراین لازم نیست نگران کنجکاوی فرزندتان باشید. نگران پاسخ دادن به او نباشید، لازم نیست تمام حقیقت را به او بگویید اما به او دروغ نگویید. به این ترتیب بسته به سن کودک، مفهوم مرگ برای کودکان را توضیح دهید و متوجه شوید که بینش، افکار و درک کودک شما از این موضوع ممکن است با کودک دیگری متفاوت باشد.
مفهوم مرگ برای کودکان لزوماً روشن نیست. برای کوچک‌تر ها، مرگ وجود ندارد و توانایی فکری برای درک ندارند. برای کودکان 2 تا 7 ساله، مرگ مربوط به چیزی است که ما دیگر نمی بینیم، اما باز می گردد یا دوباره ظاهر می شود. در این سن، کودکان مرگ را امری موقتی تصور می کنند. برای بچه های بزرگتر، سؤالات زیادی را ایجاد می کند: آیا من می خواهم بمیرم؟ آیا پدر و مادرم خواهند مرد؟ بعد از مرگ چه چیزی وجود دارد؟ این سوالات می توانند شفاهی باشند یا نه. زمانی که چنین سوالاتی که مطرح میشوند، بزرگسالان گاهی اوقات به سختی پاسخ می دهند یا خود را بی ثبات می یابند زیرا به سوالات، ترس ها یا شک های خود ما اشاره می کنند.
توضیح مرگ برای کودکان
تعریف مرگ به عنوان داشتن شخصیت انسانی و جستجوی افراد می تواند به یک کابوس همیشگی برای کودک تبدیل شود. وقتی اعتراف می کنید که مادربزرگ یک فرشته است، زیرا تخیل شما می تواند تمام جزئیات را در زمان حال ایجاد کند. اما این اتفاق زیاد دوام نیاورد و او به زودی علتی پیدا خواهد کرد.
اگر پسر چهار ساله شما از شما بپرسد مادربزرگ، کجا رفته و کی دوباره او را خواهم دید، چه پاسخی برای توضیح مرگ برای کودکان خواهید داد؟ آیا این وضعیت شما را گیج می کند و به دروغ پناه می برید؟ باید بدانیم که گمراه کردن کودک برای توضیح مرگ برای کودکان، او را از فکر کردن به فرد متوفی باز نمی دارد، بلکه باعث می شود که به اطرافیان خود بی اعتماد شود و آنها را دروغگو بداند. به همین دلیل بهتر است مرگ عزیزان را از کودک پنهان نکنیم و موضوع مرگ را با توجه به سن و سطح درک کودک توضیح دهیم. کودکی در هر سنی و در هر شرایطی از مرگ اطرافیان خود به شدت ناراحت و اندوهگین می شود. بنابراین به وضعیت او توجه کافی داشته باشید تا افسردگی و استرس ایجاد نشود.
کودک اغلب از طریق مرگ پدربزرگ و مادربزرگ با مرگ مواجه می شود. برای بزرگسالانی که قبلاً تحت تأثیر غم و اندوه خود قرار گرفته اند، این سؤال وجود دارد که چه چیزی برای توضیح مرگ برای کودکان بگوید. یکی از نکات کلیدی در صحبت درباره مرگ با کودکان این است که بلوغ آنها را در نظر بگیریم و با آنچه ممکن است بفهمند یا نفهمند سازگار شوند.
حساس باشید و در انتخاب کلماتتان دقت کنید: پدربزرگ محبوب نه رفته است، نه در بهشت است، نه به خواب رفته است. با استفاده از این نوع عبارات رنگارنگ که فقط بزرگسالان آن را درک می کنند، به کودک امید می دهید که دوباره این عزیز را ببیند. شما همچنین می توانید ناخودآگاه این سوء تفاهم را برای کودک ایجاد کنید که چرا پدربزرگ بدون خداحافظی با من رفت؟ تقصیر چه کسی بود که ما را ترک کرد؟
برای توضیح مرگ برای کودکان، درعوض میتوانید کودکانه توضیح دهید که مرگ به طور ملموس چیست. در مورد مرگ با متانت به سؤالات کودک پاسخ دهید تا راز و تابو ایجاد نکنید و این سؤالات را بی پاسخ رها نکنید و به خطر ایجاد خیال پردازی یا احساس گناه بپردازید.
نحوه سوگواری در کودکان
روانشناسان معتقدند که کودکان باید به شیوه خود غصه بخورند. اگر کودک را به تشییع جنازه نمی برید، اجازه دهید به نحوی با آن مرحوم خداحافظی کند. یک شمع روشن کنید یا چیزی آرام بگویید. بگذارید خاطراتش را مرور کند و با آن مرحوم وداع کند.
سوگواری یا از دست دادن عزیزان یکی از آسیب زا ترین رویدادها برای کودکان است. کودکان از شش سالگی به واقعیت مرگ آگاهی دارند و به تدریج آن را به عنوان یک پدیده جهانی اجتناب ناپذیر می پذیرند. مراحل غم و اندوه در کودکان یا به عبارت دیگر مراحل سوگ در کودکان عبارت است از:
- بهانه جویی
- شوک و انکار، بی حسی و هیبت
- سردرگمی و ناباوری
- عصبانیت و دلتنگی
- گیجی و نگرانی، گریه
- احساس گناه، تنهایی
چند نکته برای مقابله و حمایت از سوگ کودک
- بدون افراط و تفریط و با درایت و ظرافت برای کودک توضیح دهید
- اگر کودک نمی خواهد او را مجبور به صحبت نکنید. او به زمان بیشتری برای درک و هضم اطلاعات نیاز دارد.
- اجازه دهید سؤال کنند و تا حد امکان صریح به آنها پاسخ دهید و اعتراف کنید که لزوماً همه پاسخ سؤالات او را نمیدانید.
- به فرزندتان توضیح دهید که حتی برای بزرگسالان هم مرگ چیزی است که درک آن دشوار است.
- کاری نکنید کودک احساس گناه کند یا بخاطر کنجکاوری و پرسش هایش تنبیه شود
اگر احساس می کنید که نمی توانید موضوع را مطرح کنید، نمیتوانید کودک خود را همراهی کنید و یا دچار تردید در نحوه مواجهه هستید، از روانشناس کودک کمک بگیرید.